گزنفون در تاریخ خود به تفصیل شرح حال کوروش کبیر را نوشته و حتی لحظات مرگ او را با کلمات مؤثر بر روی کاغذ آورده است. متن وصیت نامه کوروش کبیر را از تاریخ گزنفون به شرح زیر نقل می کنم :

فرزندان من اکنون که بر لحظات آخر عمر رسیده ام ، دوست دارم زمانی که در میان شما نیستم شما مرا به چشم یک انسان سعاتمند بنگرید ، بدانید که من ، دوستانم را به نیکی ها و خدمات ارزنده ای که نسبت به آنها انجام داده ام ، سعاتمند می بینم ولی دشمنانم را با دست خود به بردگی کشیده ام . میهن من جز یک ایالت کوچک از آسیا نبود ، ولی من اینک آن را میان همه کشورهای بزرگ ، خوشبخت ، نیرومند و باشکوه بر جای می گذارم .

هان ، کمبوجیه بدان تو جانشین منی ، من عصای سلطنت را ، مسند سلطنت را به تو واگذار می کنم و به تو ای بردیا حکومت کشور ماد ارمنستان را به تو می دهم تو خود ای کمبوجیه می دانی که این عصای زرّین نیست که تخت و تاج پادشاهی را نگاه می دارد بلکه دوستان یک رنگ و وفادار عصای حقیقی تری برای فرمانروایان هستند ، شما را به نام نیاکانم سوگند می دهم اگر می خواهید خاطره مرا ، حکمرانی مرا با احترام و عزت داشته باشید ، نسبت به هم دشمنی نکنید و با هم به خوشی و انسانی رفتار نمایید .

از خدا بترسید که جاودانی است . همه چیز را می بیند هر کاری که بخواهد انجام دهد ، در دنیا نگهدار نظم است که خدشه ناپذیر و فنا ناپذیر است و زیبایی و عظمت آن به وصف نمی آید . شما ای فرزندان من جسدم را نه در طلا بگذارید و نه در نقره بلکه هر چه زودتر به خاک بسپارید .

تنها کاری که می توانید بکنید این است که هم پارسیان و همه پیروان مرا بر سر گورم بخوانید تا مرا تبریک گویند که از این پس با خیال راحت در امن و امان خواهم بود و دیگر ناراحتی و آشفتگی و پریشانی نخواهم داشت .